Bilgisayarın Tarihi 1. (M.Ö. 3000 – M.S. 1642)

•Teknolojinin gelişiminden sonra bilgisayarın tarihi gelişimine geçmekte fayda var. Bilgisayarın tarihi günümüzden yaklaşık 5000 sene evveline dayanmaktadır. Bilgisayar tarihi bilgi işlem, hesaplama ve depolama işlemleri üzerinde gelişme göstermiştir. Bunun nedeni eski çağlardan beri, başka bir değişle insanların birbirleri ile olan ilişkilerinden itibaren sözü edilen işlemler de gelişme göstermiştir. Bu ilişkilerin başında ticari ilişkiler gelmektedir. Üreticinin, ürün miktarı, üretim alanı, üretim maliyeti vb., tüketicinin alım gücü gibi değişkenler, ticareti etkileyen en önemli noktalardır ve bilinmesi gereken önemli bilgilerdir. Ancak bütün bu değişkenler sürekli olarak değişir. Bu nedenle de ticaretle uğraşanların (tacir, çoğulu tüccar) Bu nedenle bilgisayarın gelişiminde de önemli yere sahiptir. Bilgisayarlar ilk olarak hesaplama işlemi üzerine geliştirilmişlerdir.

•Bizim ilk hesap makinemiz ellerimizdi. Zamanla aynı dili konuşmayan Tüccarlar ve diğerleri arasında el-sayı dili gelişti. Günümüzde de genç öğrenciler sayarken parmaklarını kullanırlar. Sayısal rakamlar on parmağımızı aşınca yeni yöntemler araştırılmaya başlandı.Kemikler üzerine çentikler atılmaya başlandı; hatta daha sonra 5'erli gruplar halinde kemiklerin üzerine çentikler atılmaya başlandı.Ama bu işlem pek raabet görmedi. Daha sonra; çakıl taşlarıyla sayıların belli gruplara ayrılmasına "Çakıl Taşı Yöntemi" dendi. Ama bu yöntemle işin çoğunu insan yapıyordu. Bu sıralarda taşınabilir bir çakıl taşı aleti yapma düşüncesi ortaya çıktı. Bundan Abaküs geliştirildi. Çin, Eski Yunan ve Roma'da değişik tür abaküsler kullanıldı. Günümüzde de Asya'nın birçok yöresinde Abaküs kullanılmaktadır. Çalışma mantığı olarak düşündüğümüzde ilk bilgisayar olarak nitelendirilebilecek olan araç Abaküstür.
•Abaküs; çağdaş hesap makinelerinin ve bilgisayarların atası sayılan hesap aygıtıdır. Abaküs'te amaç; toplama, çıkarma, çarpma ve bölme yapmaktır. Babilliler'in buluşu olan abaküs, yüzyıllar boyunca ticarette büyük önem taşımıştır. Abaküsün temeli Girit ve Miken'e dayanır (Abaküs, 2003) [1]. İlk yazılı rakamlar 5000 yıl önce Mısırlılar ve Sümerlerde görülüyor. En eski ve yaygın hesap makinesi elin kullanımı ise Mısır'dan Eski Yunan'a, Avrupa, İslam Ülkeleri, Çin, Hindistan ve Amerika'ya kadar bir çok yerde görülebilir. Çince ismi suan phan olan Çinlilerin kullandığı Abaküs, toplama çıkarma işlemlerinin yanı sıra çarpma bölme ve kök alma gibi diğer işlemlerin de yapılmasına olanak sağlar (Sayma Tahtası, 2003) [2].
•Abaküsün geliştirilerek kullanımı M.S. 1000’e kadar devam etmiştir.
•Abaküsün geliştirilmesi ve hesaplama işlemlerinde daha sıklıkla kullanılmaya başlamasının ardından matematiği oldukça yakından ilgilendiren ve gelecek yıllarda bilgisayar mantığını oluşturacak olan “0” sayısı bulunarak kullanılmaya başlandı. “0”ın Araplar tarafından keşfedilmesi (Al-Hazermi) ondalık sayı sistemlerinin ve ileri matematiğin de gelişmesinde en önemli paya sahiptir. Bugün, bütün Batı dünyasında sıfırı anlatmak için kullanılan "zero" kelimesi Arapça "sıfır" kelimesinden geliyor. Bu kelime Batı dillerinin kökenini oluşturan Latince'ye önce bir rüzgar adı olan" zephyrum" ,daha sonra "zefiro" ve son olarak "zero" adıyla yerleşti.


•15.yy’dan itibaren dünyanın ticari, kültürel, politik ve askeri merkezi Avrupa’ya kaymaya başlamıştır. Bilimsel çalışmalar Avrupa’da odaklanmaya ve yayılmaya başlamıştır. Avrupalı bilim adamları çeşitli alanlardaki bilimsel çalışmalar için, giderek artan bir yoğunlukta aritmetiksel işlemler ile ilgileniyorlardır. 17.yy’ın ilk yarısında (1600) İskoç Matematikçi John Napier hesaplama işlemlerini çok kısa sürede yapabilen ve her biri 20 cm uzunluğunda 10 çubuktan oluşan, “Napier’s Rods or Bones – Napier’in Çubukları veya Kemikleri” ismini verdiği aracı geliştirdi.
•Napier’in geliştirmiş olduğu bu araç çarpma işlemlerinin çok daha hızlı ve basit bir biçimde gerçekleştirilmesini sağlıyordu. Özellikle birden çok basamaklı sayılarla yapılan çarpma işlemlerinde oldukça yararlı bir araçtı. Örneğin 63 ile 6 sayısının çarpımını verelim. Öncelikle 6 ve 3 rakamlarının üzerinde bulunduğu çubuklar yan yana konuyor. Çarpılacak olan rakamın (6) çubuğu ile aynı hizada olan rakamlar çapraz olarak toplanıyor ve sonuç bulunuyor.
•63 x 6 = 378 dir.
•63 x 65 = 4095 dir.

•1617’de John Napier(soldaki resim), bölmenin çıkarma işlemi mantığı ile, çarpmanın ise toplama işlemi mantığı ile yapıldığını kanıtlamıştır.

•1621 yılında William Oughtred(sağdaki resim), logaritmik hesaplamalarda kullanılmak üzere Slide Rule (Sürgülü cetvel)’u geliştirmiştir. Bu araç da John Napier’in geliştirdiği araç gibi çarpma ve bölme işlemlerini kolaylaştırmak amacıyla geliştirilmiştir. Sürgülü cetvel(aşağıdaki resim), önceleri çok karmaşık ve zor kullanımlı bir araç olarak kabul edilmesine rağmen daha sonraları tüm matematik işlemlerinde yoğun olarak kullanılan bir araç haline gelmiştir.
•Oughtred, matematikte kullanılan birçok sembolün de öncüsü olmuştur. Çarpma işlemi için “x”, bölme işlemi için “:” sayısal karşılaştırmalarda“<, >” gibi sembolleri geliştirmiştir (William, 2003) [3].

•1624 yılında Wilhelm Schickard(sağdaki resim)ilk kez dört işlemi bir arada yapabilen hesap makinesini Almanya’daki Heidelberg Üniversitesinde geliştirdi. Schickard geliştirmiş olduğu araç ile astronomi, matematik, alan ölçümleri, yüz ölçümü hesaplama ve haritacılık işlemlerinde kullanmıştır. Geliştirmiş olduğu cihaz oldukça karmaşık ve herkesin kolaylıkla kullanamayacağı bir çalışma sistemine sahipti.

•1642 yılında Fransız bilim adamı Blaise Pascal, kendisinden daha önce geliştirilmiş olan hesaplama makinelerini de inceleyerek Arithmetic Machine - Pascaline(sağdaki resim) adıyla tanınan bir hesap makinesi geliştirmiştir. Blaise Pascal, bir vergi dairesinde çalışmaktaydı. Yapmış olduğu iş, tekrarlı işlemlerin çabuk ve güvenilir bir biçimde yapılmasını gerektiriyordu. Pascal işini daha kolay ve hızlı yapmak amacıyla bir hesaplama makinesi geliştirdi (Taşçı ve Mutlu, 1991: 21) [4] . Toplanacak sayılar telefon ahizesindeki gibi çevrilerek belirleniyordu. Bu işlem araç içerisindeki dişlileri harekete geçiriyor ve sonuçlar bir pencereden izleniyordu. Ayrıca, Pascal üçgenini(soldaki resim) de yaratan bilim adamıdır.

KAYNAKÇA

[1]”Abaküs(SayıBoncuğu)”, http://olasilikuzayi.sitemynet.com/ist_dosyalar/abakus.HTM [01.07.2003].

[2] Sayma Tahtası Abaküs.http://www.google.com.tr/search?q=cache:8dWVEZ-UZTsJ:www.turkiyeonline.com/teknoloji/uzay_ve_populer_bilim/abakus/index.php+%22abak%C3%BCs%22&hl=tr&ie=UTF-8 [03.07.2003].

[3] “William Ougthred.” http://www.thocp.net/biographies/oughtred_william.htm [12.07.2002].

[4] Taşçı, Cemalettin ve M. Emin Mutlu. 1991. Bilgisayar Tarihi. İstanbul: Ağaç Yayıncılık.